عنصر روی (ZN)
عنصر روی ( ZN )
در بسیاری از آنزیمهای موجود در متابولیسم گیاه نقش دارد. مقدار RNA و ریبوزم موجود در سلولها به هنگام کمبود روی بشدت کاهش می یابد. روی بطور غیر مستقیم روابط آب در گیاهان را تنظیم می کند. وجود این عنصر برای سنتز اسید آمینه تریپوفان که در تولید اکسین دخالت دارد ضروری است، فقدان اکسین IAA که در اثر کمبود روی رخ می دهد ، باعث عدم رشد دیواره سلولی و کاهش جذب آب در گیاه میشود. روی به شکل کاتیون دو ظرفیتی + Zn2 جذب گیاه می شود. استفاده از کودهای شیمیایی حاوی این عنصر( سولفات روی ) به خصوص به همراه ماده آلی، گوگرد و باکتری های مربوطه باعث بهبود شرایط تغذیه ای گیاهان شده و بسیاری از نارسایی های تغذیه ای را برطرف می سازد.
روش، زمان و مقدار مصرف:
این کود از طریق جایگذاری عمقی ( موضعی، چالکود و نواری ) و محلول پاشی قابل مصرف است. در خاک های سبک با آب آبیاری نیز قابل مصرف است اما تحت این شرایط بازیافت آن کمتر خواهد بود. محلول پاشی ۵ در هزار آن به همراه اوره و اسید بوریک در پاییز و یا اوایل بهار قبل از باز شدن شکوفه ها در افزایش تشکیل میوه بسیار مفید است.
درختان:
در زمستان در قسمت میانی سایه انداز به همراه کود حیوانی و گوگرد به صورت چالکود یا کانال کود به میزان ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم به ازاء هر درخت بارور مصرف می شود.
نباتات زراعی:
هنگام تهیه بستر بذر همراه با سایر کودهای زمستانه به میزان ۳۰ تا ۵۰ کیلوگرم در هکتار زیر خاک مصرف می شود. در ضمن در در شالیزارها ۵۰ کیلوگرم در هکتار سولفات روی قابل مصرف می باشد.
محلول پاشی:
در درختان میوه به نسبت ۳ تا ۵ در هزار و در محصولات زراعی به نسبت ۳ تا ۴ در هزار محلول پاشی می شود.
کمبود روی در کشاورزی :
بیش ار نیمی از زمینهای زراعی درکشورمان دارای کمبود روی مباشد و باعث کاهش ۵۰ درصدی محصولات گردیده است. مانند غلات و درختان میوه (مرکبات، سیب، گلابی و هلو ) به شدت تحت تاًثیر کمبود روی هستند دلایل اصلی کمبود روی در خاک های کشورمان عبارتست از :
آهکی بودن خاکهای زراعی، PH بالا
مصرف فراوان و بیش از نیاز کودهای فسفاته
وجود غلظت های بالای بی کربنات در آب آبیاری
عدم استفاده صحیح از کودهای حاوی روی یا سولفات روی
علائم کمبود روی در گیاهان مختلف :
رنگ سبز یا زرد در برگهای جوان.یا لکه های سوخته در محلهای میان رگبرگها در برگهای نسبتاً مسن برگهای جوان در انتهای شاخه که بصورت رزت در می آیند کوچک ماندن.باعث خشگیدگی بعضی از بافتها ،تا خیر در رسیدگی و بلوغ و رشد نامناسب میوه ها می شود.
کمبود روی در انکور
خسارت مهم کمبود روی ریختن میوه های درختان دانه دار و هسته دار در طول تکامل آن است و شدیدترین حالت را می توان در موقعی که سیب به اندازه گردو می شود مشاهده نمود. در این شرایط گاهی تا ۸۰ درصد میوه درختان ریزش خواد داشت. در مرکبات کمبود روی با پوست کلفت شدن و ضخیم شدن سفیده و غیر قابل فروش شدن میوه نمایان میگردد.
پیشگیری و درمان :
کمبود روی در باغات جوانی که اراضی آن بکر یا تسطیح شده باشد ظاهر می شود، لذا توصیه شده است که قبل از اقدام به کاشت درخت وضعیت روی در این خاکها بررسی و نسبت به اصلاح اقدام شود. به دلیل اینکه گیاهان خانواده بقولات مانند شبدر و یونجه قدرت زیادی برای جذب روی دارند و ریشه آنها ، روی را از اعماق خاک به سطح می آورد .کاشت این گیاهان به عنوان کود سبز برای اصلاح اراضی که مشکوک به کمبود روی هستند ، توصیه شده است .
روی باید به بصورت محلول در خاک وجود داشته باشد. دو ترکیب سولفات روی و کلات های روی برای اصلاح کمبود روی با توجه به اینکه محول در آب هستند، بسیار مناسب هستند.
